ประเพณีลอยกระทงเป็นความเชื่อโบราณที่มีหลายตำนาน วันประเพณีลอยกระทงจัดอยู่ในตอนเทศกาลทอดกฐินในวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติ บางพื้นที่รวมอยู่สำหรับในการฉลองวันออกพรรษาพุทธศาสนิกชนร่วมกันทำบุญ ทำทาน ลอยกระทง หรือลอยประทีปตามประเพณีท้องถิ่น วันนี้ไทยรัฐออนไลน์พาคุณมาย้อนรอยดูประวัติและที่มาวันลอยกระทง รวมถึงกิจกรรมและความสำคัญต่างๆ
5 ตำนาน ประวัติวันลอยกระทง
ประวัติวันลอยกระทงเล่ากันเป็นตำนานและความเชื่อ รวมถึงมีบันทึกอยู่ในslotxo 888บทพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และในหนังสือตำรับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ เว็บไซต์กรมส่งเสริมวัฒนธรรมสรุปตำนานวันลอยกระทงไว้ 5 เรื่อง ดังนี้
ตำนานที่ 1 ประวัติวันลอยกระทงว่าเป็นการบูชาพระพุทธบาท
ตำนานวันลอยกระทงที่เกี่ยวข้องกับการบูชาพญานาคและรอยพระพุทธบาทนั้น มาจากพุทธชาดก เรื่องการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ขณะที่พระพุทธองค์ประทับอยู่ใต้ต้นโพธิ์ใกล้แม่น้ำเนรัญชรา นางสุชาดาผู้เป็นอุบาสิกาได้ถวายข้าวมธุปายาสด้วยถาดทอง วันหนึ่งขณะที่พระพุทธเจ้าเสวยหมดแล้วจึงนำถาดมาลอยน้ำ โดยตั้งสัตยาธิษฐานว่าหากวันใดจะสำเร็จเป็นพระพุทธเจ้าได้ ขอให้ถาดนี้ลอยทวนน้ำ ปรากฏว่าถาดนี้ลอยทวนน้ำไปจนถึงสะดือทะเล จมถูกหางของพญานาคผู้รักษาบาดาล พญานาคจึงขึ้นมาหาพระพุทธเจ้าและขอให้พระองค์ทรงประทับรอยพระบาทไว้บนฝั่งแม่น้ำเนรัญชรา เพื่อให้พวกตนได้ขึ้นมาถวายสักการะ หลังจากนั้นสาวใช้ของนางสุชาดาได้พบเห็นจึงไปบอกนางสุชาดา ทุกปีนางสุชาดาก็นำถาดใส่ดอกไม้ เครื่องหอมมาสักการะพระพุทธบาท
ตำนานที่ 2 ความเชื่อเพื่อบูชาเทพในศาสนาพราหมณ์
ตามความเชื่อในศาสนาพราหมณ์ มีพิธีกรรมลอยประทีปเพื่อบูชาเทพเจ้า 3 พระองค์ ได้แก่ พระอิศวร, พระนารายณ์ และพระพรหม ซึ่งตามคัมภีร์ “ทีปาวลี” จะลอยประทีปก่อนการลอยกระทง และต่อมาเมื่อชาวพุทธเห็นเป็นเรื่องดีจึงนำมาปรับใช้กับการบูชารอยพระพุทธบาทเพื่อรับเสด็จพระพุทธเจ้าในเดือนสิบสอง
ตำนานที่ 3 ตามความเชื่อการสร้างเจดีย์ของพระเจ้าอโศกมหาราช
ตำนานลอยกระทงตามความเชื่อชาวพม่า กล่าวไว้ว่า ในยุคสมัยพระเจ้าอโศกมหาราชที่ต้องการสร้างเจดีย์ให้ครบ 84,000 องค์ แต่ถูกพระยามารคอยขัดขวาง พระองค์จึงขอให้พระอรหันต์ช่วย พระอรหันต์องค์นี้คือพระอุปคุต ได้ไปขอให้พญานาคเมืองบาดาลช่วย พญานาคช่วยปราบพระยามารจนสำเร็จ เมื่อถึงวันเพ็ญเดือน 12 ชาวเมืองจึงลอยกระทงเพื่อบูชาพญานาค
ตำนานที่ 4 ประวัติวันลอยกระทงตามความเชื่อล้านนา
ครั้งหนึ่งได้มีโรคอหิวาต์ระบาดที่อาณาจักรหริภุญชัย ส่งผลให้ชาวบ้านล้มตายเป็นจำนวนมาก แต่คนที่รอดก็ได้อพยพไปอยู่ที่เมืองสะเทิมและหงสาวดี เป็นเวลา 6 ปี ผู้ที่อพยพกลับจึงจัดธูปเทียนสักการะล่องไปตามลำน้ำเพื่อรำลึกถึงญาติที่อยู่ในเมืองหงสาวดี เรียกกระทงนี้ว่า สะเพา (สะ-เปา) กระทำในวันเพ็ญเดือนสิบสอง
ตำนานที่ 5 ประวัติวันลอยกระทงตามความเชื่อของจีน
เมื่อในอดีตทางตอนเหนือของจีนเกิดน้ำท่วมจนชาวบ้านอพยพไม่ทัน ตายกันเป็นแสนๆ คน เมื่อญาติหาศพไม่พบจึงเกิดเป็นประเพณีที่ชาวบ้านนำอาหารใส่กระทงลอยเพื่อเซ่นไหว้วิญญาณผู้ที่เสียชีวิต พิธีบูชานี้มักทำในตอนค่ำ เพราะว่ามั่นใจว่าผีถูกใจความเงียบสงบ ในภาษาจีนเรียกการลอยกระทงบวงสรวงวิญญาณนี้ว่า “ปั่งจุ๊ยเต็ง” ตรงกับจารีตประเพณีลอยโคมของไทย
Be the first to comment